Yivli Minare, Antalya’nın Muratpaşa ilçesinde yer alan ve şehrin en bilinen tarihi simgelerinden biridir. 13. yüzyılda Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubat döneminde inşa edilen bu yapı, sekiz yivli gövdesiyle dikkat çeker ve adını da bu özgün mimari özelliğinden alır. Yaklaşık 38 metre yüksekliğindeki minare, tuğladan yapılmış olup, firuze renkli çinilerle süslenmiştir. İlk yapıldığında bir Bizans kilisesi olan yapının bulunduğu alana cami eklenmiş ve zamanla külliye hâline gelmiştir.
Yivli Minare sadece bir mimari yapı değil, aynı zamanda Antalya’nın İslamî döneme geçişinin simgesidir. Minarenin bulunduğu alanda cami dışında medrese, türbe ve Mevlevihane gibi yapılar da yer alır. Bugün Kaleiçi’ne gelen turistlerin uğramadan geçmediği bu tarihi yapı, hem mimari zarafeti hem de kültürel geçmişiyle dikkat çeker. Özellikle akşam saatlerinde ışıklandırıldığında ortaya çıkan manzara, hem yerli hem yabancı ziyaretçiler tarafından büyük ilgi görmektedir.
Yivli Minare nerede bulunuyor?
Yivli Minare, Antalya’nın Muratpaşa ilçesinde, tarihi Kaleiçi bölgesinde, Kalekapısı Meydanı yakınlarında yer almaktadır. Şehrin merkezinde konumlanan bu yapı, Antalya’nın en tanınmış simgelerinden biridir ve neredeyse her noktadan görülebilir. Yivli Minare’ye ulaşım oldukça kolaydır; şehir içi otobüsler, tramvay (Antray) ve taksilerle rahatlıkla erişilebilir. Ayrıca Kaleiçi’nin dar ve tarihi sokaklarında yürüyerek de bu etkileyici yapıya ulaşmak mümkündür. Yakın çevresinde otoparklar bulunması, özel araçla gelen ziyaretçiler için de kolaylık sağlamaktadır.
Yivli Minare ne zaman ve kim tarafından yaptırıldı?
Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad döneminde, 13. yüzyılın başlarında inşa edilmiştir. Minarenin inşa kitabesinde, yapının Sultan Alaeddin Keykubad zamanında (1220-1237) yapıldığı belirtilmektedir. Minare, kare kesme taş kaide üzerine tuğladan inşa edilmiş olup, sekiz yivli gövdesiyle dikkat çeker. Selçuklu mimarisinin özgün örneklerinden biri olarak günümüze ulaşmıştır
Yivli Minare’nin mimari özellikleri nelerdir?
Yivli Minare, Selçuklu mimarisinin özgün ve etkileyici örneklerinden biri olarak kabul edilir. Minarenin en dikkat çekici özelliği, gövdesinde yer alan sekiz adet yivli (oymalı) dikey çıkıntıdır. Bu yivler, yapıya hem estetik bir görünüm hem de mimari zarafet kazandırır. Yaklaşık 38 metre yüksekliğindeki yapı, kare kesme taş kaide üzerine oturtulmuş ve tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Gövdesi tuğladan örülmüş olup firuze renkli çinilerle süslenmiş alanları vardır. Minareye 90 basamaklı bir merdivenle çıkılır ve şerefe bölümü sade bir biçimde tasarlanmıştır.
Minarenin mimarisi, Selçuklu dönemi estetik anlayışını yansıttığı gibi aynı zamanda işlevsellik ile süslemeyi bir arada barındırır. Tuğla işçiliğiyle oluşturulan geometrik desenler ve yapının sağlamlığı, dönemin mühendislik başarısını gösterir. Yivli Minare, yalnızca minare olarak değil, bulunduğu külliyenin bir parçası olarak da değerlendirilmelidir; çevresindeki cami, medrese ve türbe yapılarıyla birlikte Antalya’nın tarihi siluetini oluşturan önemli unsurlardan biridir. Bu bütüncül yapı anlayışı, dönemin şehircilik ve dini yaşam anlayışına ışık tutar.
Yivli Minare’nin adı nereden geliyor?
Yivli Minare’nin adı, minarenin gövdesinde yer alan sekiz adet dikey yivli (oymalı) çıkıntıdan gelmektedir. Bu yivli tasarım, minareye hem estetik bir görünüm kazandırmış hem de diğer klasik minarelerden ayrılmasını sağlamıştır. “Yivli” kelimesi, Türkçede “oyuklu, oluklu” anlamına gelir ve bu mimari özellik, yapıya “Yivli Minare” adının verilmesine neden olmuştur. Bu eşsiz formu sayesinde yapı, Antalya’nın simgelerinden biri haline gelmiştir.
Yivli Minare’nin bulunduğu külliyede başka hangi yapılar var?
Yivli Minare’nin bulunduğu külliye, Selçuklu dönemine ait bir dini ve kültürel merkez olarak tasarlanmıştır ve içinde birden fazla tarihi yapı barındırır. Bu külliyede Yivli Minare’nin yanı sıra Yivli Camii, Gıyaseddin Keyhüsrev Medresesi, Selçuklu Medresesi, Mevlevihane, Zincirkıran Türbesi ve Nigar Hatun Türbesi gibi önemli yapılar yer alır.
Bu yapılar, Selçuklu döneminin mimari anlayışını ve çok işlevli külliye yapısını yansıtarak hem ibadet hem de eğitim gibi farklı toplumsal ihtiyaçlara cevap vermek üzere inşa edilmiştir. Günümüzde bu kompleks, Antalya’nın kültürel mirasının önemli bir parçası olarak ziyaretçileri cezbetmektedir.
Yivli Minare’nin restorasyon geçmişi nasıldır?
Yivli Minare’nin restorasyon geçmişi, yapının tarihi ve kültürel önemini korumak amacıyla çeşitli dönemlerde gerçekleştirilen çalışmalarla şekillenmiştir. İlk büyük onarım, 1373 yılında Yunus oğlu Mahmud oğlu Mübarizeddin Mehmed tarafından yapılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise 1935, 1942-1943, 1953 ve 1964 yıllarında çeşitli restorasyonlar gerçekleştirilmiştir. 1972 yılında külliye bölgesinde çıkan yangın, caminin kuzey ve güney bölümlerinde hasara yol açmış, çini süslemeler zarar görmüştür. Bu nedenle, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1973 ve 1977 yıllarında kapsamlı restorasyon çalışmaları yapılmıştır. Son olarak, 2007 yılında cami duvarlarında yüzey temizliği yapılmış ve işlevsizleşen tuğla ile taş kaplamalar düzenlenmiştir.
Son yıllarda, Yivli Minare ve çevresindeki yapılar üzerinde daha kapsamlı restorasyon ve arkeolojik kazı çalışmaları yürütülmektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen bu çalışmalarda, Atabey Armağan Medresesi’nde öğrenci hücreleri, ana eyvan bölümleri ve çok sayıda mezar gün yüzüne çıkarılmıştır. Ayrıca, medresenin özgün taş döşemeleri, sütun kaideleri ve üç adet öğrenci hücresi ile ana eyvanın duvar örgüsü ortaya çıkarılmıştır. Bu buluntular, medresenin mimari özellikleri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
Restorasyon çalışmaları sırasında, Yivli Minare’nin bulunduğu alanda 40 adet mezar bulunmuş ve bu mezarlar Mevlevihane’nin yakınına taşınmıştır. Ayrıca, caminin kuzey kısmında abdesthane fonksiyonlarını içeren müştemilat yapım çalışmaları da sürdürülmektedir.
Bu restorasyon ve kazı çalışmaları, Yivli Minare ve çevresindeki yapıların tarihi dokusunu koruma ve gelecek nesillere aktarma amacı taşımaktadır. Aynı zamanda, bu çalışmalar sayesinde Selçuklu dönemine ait mimari ve kültürel özellikler daha iyi anlaşılmakta ve belgelenmektedir.
Yivli Minare’ye nasıl gidilir?
Yivli Minare, Antalya’nın Muratpaşa ilçesindeki Kaleiçi semtinde, Kalekapısı Meydanı yakınlarında yer almaktadır. Şehrin simgelerinden biri olan bu tarihi yapıya ulaşım oldukça kolaydır.
Toplu Taşıma ile Ulaşım:
-
Tramvay: Antray’ın T1A ve T1B hatları, Yivli Minare’ye en yakın durak olan Cumhuriyet Meydanı‘nda durmaktadır. Bu duraktan yürüyerek kısa sürede minareye ulaşabilirsiniz.
-
Otobüs: Aşağıdaki otobüs hatları Yivli Minare yakınından geçmektedir:
-
KL08: Sarisu Depolama – Güzeloba
-
KL08G: Sarisu Depolama – Güzeloba
-
KC34: Gürsu – Altıntaş
-
LF09: Unsal Depolama – Güzeloba
-
MC12A: Masadağı – Meydan
-
TC16: Unsal Depolama – Ermenek
-
UC32: Sarisu – Demirciler Çarşısı
Bu hatlardan herhangi birini kullanarak Cumhuriyet Meydanı durağında inebilir ve kısa bir yürüyüşle Yivli Minare’ye ulaşabilirsiniz.
-
Özel Araç ile Ulaşım:
Antalya şehir merkezine oldukça yakın olan Yivli Minare’ye özel araçla ulaşım da mümkündür. Kaleiçi bölgesine yönlendiren tabelaları takip ederek Kalekapısı Meydanı’na ulaşabilirsiniz. Bölgede otopark alanları bulunmaktadır, ancak dar sokaklar ve yoğunluk nedeniyle park yeri bulmak zaman alabilir. Bu nedenle, toplu taşıma veya taksi kullanımı daha pratik bir seçenek olabilir.
Yürüyerek Ulaşım:
Eğer şehir merkezindeyseniz ve yürümeyi tercih ediyorsanız, Kaleiçi’nin tarihi sokaklarında keyifli bir yürüyüş yaparak Yivli Minare’ye ulaşabilirsiniz. Bu yürüyüş sırasında Antalya’nın tarihi dokusunu da yakından keşfetme fırsatı bulabilirsiniz.
Not: Yivli Minare’ye ulaşım için en güncel toplu taşıma bilgilerini ve güzergahları öğrenmek için Moovit uygulamasını kullanabilirsiniz.
Yivli Minare’nin tarihi önemi nedir?
Yivli Minare, Antalya’nın ve Anadolu’nun İslamî dönem mimarisini yansıtan en önemli yapılardan biri olarak kabul edilir. 13. yüzyılda Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad tarafından yaptırılan bu minare, Antalya’daki en eski İslamî yapılardan biridir ve Anadolu Selçuklu mimarisinin özgün örnekleri arasında yer alır. Bu özelliğiyle, şehrin Selçuklu dönemine ait en belirgin simgesi olmuş, tarih boyunca hem dini hem de kültürel bir merkez olarak önem kazanmıştır.
Aynı zamanda Yivli Minare, yalnızca bir ibadet yapısı değil, çevresindeki külliye ile birlikte medrese, türbe ve Mevlevihane gibi sosyal ve kültürel işlevleri de barındıran çok yönlü bir kompleksin parçasıdır. Bu yönüyle yapı, Selçuklu dönemi şehir planlaması ve yaşam tarzı hakkında önemli ipuçları sunar. Bugün, Yivli Minare hem mimari zarafeti hem de taşıdığı tarihsel anlam ile Antalya’nın simgesi haline gelmiş ve yerli-yabancı birçok ziyaretçinin ilgisini çekmeye devam etmektedir.
Yivli Minare’nin yüksekliği nedir?
Yivli Minare’nin yüksekliği 38 metredir. Minare, 90 basamaklı bir merdivenle çıkılan, sekiz yivli gövdesiyle dikkat çeken bir yapıdır. Kaidesi 6,5 metre yüksekliğinde ve 5,5 metre genişliğinde kesme taşlardan oluşur. Gövdesi tuğla ve turkuaz renkli çinilerle süslenmiştir. Bu mimari özellikleriyle Yivli Minare, Antalya’nın simgelerinden biri olmuştur.
Yivli Minare’nin içi ziyaret edilebilir mi?
Evet, Yivli Minare’nin içi ziyaret edilebilir; ancak minarenin kendisi değil, onunla birlikte yer alan Yivli Minare Camii ziyaretçilere açıktır. Yivli Minare Camii, ibadet saatleri dışında ziyaretçilere açıktır ve giriş ücretsizdir. Ziyaret saatleri genellikle 08:00 – 18:00 arasındadır, ancak bu saatler sezona göre değişiklik gösterebilir.
Ancak, minarenin iç kısmı ve şerefesi (minarenin balkon bölümü) güvenlik ve koruma nedenleriyle ziyaretçilere kapalıdır. Bu nedenle, minarenin içini gezmek mümkün değildir. Yine de, caminin iç mekânı, Selçuklu mimarisinin güzel örneklerini barındırır ve ziyaretçilere tarihi bir atmosfer sunar.
Ziyaretiniz sırasında caminin iç mekânını keşfedebilir ve bu tarihi yapının mimari detaylarını yakından inceleyebilirsiniz.